بهداشت آب و تصفیه آب

بیماریهای منتقله توسط آب بعنوان یکی از مهمترین دغدغه های بهداشتی در جهان است، بیماریهای گوارشی که از طریق آب آلوده و کمبود تمهیدات بهداشتی منشاء می گیرد علت 2/4 میلیون مرگ و 73 میلیون ناتوانی و معلولیت است.

بسياري از مشكلات بهداشتي كشورهاي در حال پيشرفت، عدم برخورداري از آب آشاميدني سالم است.

از آنجايي كه محور توسعه پايدار، انسان سالم است و سلامت انسان در گرو بهره مندي از آب آشاميدني مطلوب مي‌باشد، بدون تامين آب سالم جايي براي سلامت و رفاه جامعه وجود ندارد.
تأمین آب آشامیدنی سالم و کافی و از طرفی دفع صحیح فاضلاب از جمله مهمترین اهداف بهداشت محیط در ارتباط با مسائل آب و فاضلاب می باشد. همانگونه که کمیت آب مورد توجه است،کیفیت آب نیز شاخصی است که باید توجه بیشتری به آن معطوف داشت. چه بسا منابع آبی با کمیت بالا و کیفیت پائین، قابل استفاده نخواهند بود.
نابع آب شامل منابع اتمسفری، منابع سطحی و منابع زیرزمینی است.70% سطح زمین پوشیده از آب است، اما تنها درصد اندکی از آن برای تأمین آب اجتماعات قابل استفاده می باشد. از مجموع کل منابع آب موجود در دنیا تنها کمتر از 3% آن آب شیرین است که دو سوم آن نیز در یخچال های طبیعی بصورت برف و یخ موجود است. بنابراین کل ذخیره آب قابل استفاده در دنیا کمتر از 1% است. انواع مصارف آب شامل مصارف آشامیدنی و بهداشتی، مصارف صنعتی، مصارف کشاورزی و مصارف تفریحی و زیبائی می باشد.

تعریف آب آشامیدنی سالم

آبي است، كه ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي، بيولوژيكي و راديولوژیک آن در حدي باشد كه، مصرف آن جهت آشاميدن، عارضه سوئي در كوتاه مدت يا دراز مدت، براي سلامت انسان، ايجاد نكند.

نظارت برتأمین آب آشامیدنی بهداشتی

-منبع آب (شناخت منابع مناسب از نظر کمیت و کیفیت)
-تصفیه و سالم سازی آب
-توزیع آب
-پایش کیفی آب

جنبه های سالم بودن آب

-جنبه های میکروبی
-جنبه های شیمیایی
-جنبه های ظاهری آب
-جنبه های رادیولوژیکی

جنبه های میکروبی آب

-از مهم ترین جنبه های سالم بودن آب آشامیدنی
-بدلیل پتانسیل بالای آلودگی میکروبی آب و احتمال بروز بیماریهای میکروبی منتقله از آن که بعضاً بصورت اپیدمی آشکار می شوند.
-نیاز به نظارت بهداشتی وکنترل کیفی شامل :
-حفاظت از منابع آب – تصفیه و گندزدایی آب – نظارت های صحیح بهداشتی
پایش آب آشامیدنی از نظر میکروبی بر اساس شاخص های میکروبی خاص (کلیفرمهای مقاوم به حرارت )

جنبه های شیمیایی

-تاثیر بهداشتی مواد شیمیایی اغلب در اثرتماس یا استفاده درازمدت از آب
-اثرات بهداشتی نیترات و نیتریت در اثراستفاده کوتاه مدت بروز میکند.
-رویدادها و حوادثی که باعث ورود یکباره و زیاد ماده شیمیایی به آب گردد ، اثرات بهداشتی شدید ولی در کوتاه مدت
-امروزه ترکیبات آلی در آب آشامیدنی حتی با غلظت جزئی یکی از دغدغه های مهم در تامین آب سالم (از طریق فعالیتهای صنعتی،کشاورزی، حمل و نقل و….).
-وجود ترکیبات شیمیایی در آب آشامیدنی از نظر بیماریزایی، ایجاد طعم و بو و تاثیر برخصوصیات ظاهری آب باید مورد ملاحظه قرارگیرد.

جنبه های ظاهری آب

-جنبه های ظاهری آب بعنوان مقبولیت آب آشامیدنی از طرف مصرف کنندگان تلقی می گردد.
-مصرف کنندگان عمدتاً برحواس خود تکیه می کنند.
-آب دارای کدورت بالا، رنگ بالا، و یا دارای طعم و بوی قابل اعتراض ممکن است توسط مصرف کنندگان ناسالم تشخیص داده شود اگرچه این خصوصیات ممکن است اثرات بهداشتی نداشته باشد.
-تغییر در خصوصیات معمول ظاهری، بو یا طعم آب آشامیدنی ممکن است نشان دهنده تغییرات در کیفیت آب یا نقص در عملکرد سیستم تصفیه باشد.
-پایش پارامترهای کنترل کننده جنبه های ظاهری آب و مقایسه آن با استانداردها و رهنمودها دارای اهمیت است.

جنبه های رادیولوژیکی

-انواع آلودگی مواد رادیو اکتیو که بطور طبیعی در منابع آب آشامیدنی رخ می دهد(رادیونوکلئیدهای ناشی از تجزیه توریم و اورانیوم در منابع آب آشامیدنی)
-فرایندهای فنی دارای آلودگی مواد رادیواکتیوطبیعی(مثل صنعت،معدن)
-رادیونوکلئیدهای تخلیه شده از سیکل سوخت هسته ای
-رادیونوکلئیدهای مصنوعی(تولید شده و استفاده به شکل غیر مهر و موم)
-رادیونوکلئیدهای ناشی از مواد رادیو اکتیومورد استفاده در صنایع پزشکی

خصوصیات کیفی آب

-خصوصیات فیزیکی
-خصوصیات شیمیایی
-خصوصیات فیزیکوشیمیایی

خصوصیات فیزیکی

-کدورت
-رنگ
-طعم
-بو
-جامدات معلق
-درجه حرارت

کدورت

-از مهمترین پارامترهای در زمینه آب آشامیدنی و فرآیندهای تصفیه کدورت- میزان جذب یا پراکنده شدن نور در آب توسط ذرات معلق
-آب کدر (آبهای حاوی مواد معلق و کلوئیدی که مانع از عبور کامل نور ازآب شده و یا عمق قابل رویت آب را محدود می سازد)
-ذرات مسبب کدورت شامل انواع ذرات معلق(μ 1 <) و کلوئیدی (μ 001/0–μ 1 ) هستند.

منابع کدورت

الف) منابع طبیعی: نظیر خاک رس،گل ولای، سنگ ریزه، میکروارگانیسم ها، اکسیدهای فلزی خاک و فیبرهای گیاهی و…
ب) منابع مصنوعی: نظیر ورود انواع فاضلابها (شهری،کشاورزی، صنعتی و روان آبهای سطحی) به منابع آب

اهمیت کدورت

-از نظر زیبائی شناختی
-از نظرقابلیت صاف شدن
-از نظر راندمان گندزدایی

روشهای حذف کدورت

-ته نشینی ساده
-انعقاد و ته نشینی
-فیلتراسیون
-سانتریفوژکردن

رنگ

-رنگ ناشی از مواد معلق در آب به رنگ ظاهری و رنگ ناشی ازمواد محلول که پس از جدا کردن مواد معلق باقی می ماند رنگ حقیقی
-رنگ آب عمدتاً ناشی از حضور مواد آلی رنگ دار (عمدتاً اسیدهای هیومیک و فولیک) می باشد که در ارتباط با بخش هوموس دار خاک است(باعث رنگ قهوه ای متمایل به زرد)
-حضور اکسیدهای آهن و منگنز در آب
-ورود فاضلاب های صنعتی رنگ دار نیز سبب رنگی شدن آب
-رنگ حقیقی غالباً غیربهداشتی یا ناسالم در نظر گرفته نمی شود(نیاز به کلر را افزایش داده و کاهش اثر بخشی کلر بعنوان ماده ضدعفونی کننده )
-میزان رنگ در آبهای سطحی با افزایش pH، افزایش می یابد (عامل بعنوان یک اندیکاتور)
-به هنگام تعیین مقدار رنگ نمونه حتماً pH نمونه نیز ثبت شود. توصیه شده رنگ در pH 3/8 انجام پذیرد.
-جزو استانداردهای ثانویه تاثیرگذار بر ظاهر و قابلیت آب شرب
-مقدار توصیه شده رنگ TCU 15 می باشد.
-حذف رنگ بسته به نوع آن(ظاهری- حقیقی) با استفاده از روشهایی مانند فیلتراسیون(صافی شنی تند)، انعقاد شیمیایی، جذب سطحی و اکسیداسیون
-از واحد هازن برای بیان مقدار رنگ استفاده می شود.
-مقدار رهنمودی مبتنی بر بهداشت برای رنگ درآب آشامیدنی توصیه نشده است.

درجه حرارت

-افزایش درجه حرارت سبب کاهش مطبوعیت آب
-خارج شدن دی اکسید کربن و برخی دیگر از گازهای فرار
-کدورت و رنگ بطور غیرمستقیم با درجه حرارت ارتباط دارد، زیرا کارایی فرآیند انعقاد به شدت تابع درجه حرارت آب است.
-pH مطلوب در کواگولاسیون با افزایش درجه حرارت کاهش می یابد.
-با کاهش درجه حرارت، ویسکوزیته آب افزایش یافته و بدین ترتیب سرعت ته نشینی و فیلتراسیون کاهش می یابد.
-راندمان حذف کدورت و رنگ بوسیله عمل انعقاد، ته نشینی و فیلتراسیون در آب و هوای زمستان کمتر از شرایط تابستان است.
-کاهش راندمان حذف کدورت بوسیله صافی در درجه حرارت پائین احتمالاً مربوط به کاهش قوام و قدرت لخته یا متوسط اندازه ذرات می باشد.
-میزان تشکیل تری هالومتان ها در آب کلرینه شده با درجه حرارت افزایش می یابد.
-خورندگی در اثر حرارت افزایش می یابد.
-افزایش حرارت سبب بهبود فرایند گندزدایی آب می شود.
-حلالیت کربنات کلسیم با افزایش درجه حرارت کاهش می یابد.
-با افزایش دما فعالیت های بیولوژیکی افزایش می یابد.
-با افزایش دما سرعت واکنش های شیمیایی افزایش می یابد.
-افزایش درجه حرارت باعث کاهش حلالیت گازها، مطبوع بودن آب سرد بدلیل اکسیژن بالاتر
-درجه حرارت ایده آل برای مصارف شرب،12-5 درجه سانتیگراد است.

طعم و بو

-آب آشامیدنی باید عاری از هرگونه بو باشد.
-تا حدودی دارای طعم های مختلف
-موادی که سبب تولید بو می شوند غالباً طعم های مختلفی ایجاد می کنند اما عکس این قضیه صادق نیست.
-منابع طعم و بو: رشد و فعالیت جلبک ها، مواد آلی در حال فساد، ورود فاضلابها، ورود ترکیبات نفتی،کلرزنی
-به احتمال زیاد مواد غیر آلی سبب ایجاد طعم می شوند ولی بو ایجاد نمی کنند.
-مواد قلیایی سبب ایجاد طعم تلخ و نمک های فلزی سبب ایجاد طعم تلخ یا شور
-طعم و بو در منابع آب سطحی عمدتاً ناشی از رشد جلبکها و گیاهان آبزی و ترکیبات حاصل از رشد و تجزیه آنها (ژئوزمین،2-متیل ایزوبورنئول)
-طعم و بوی آبهای زیرزمینی معمولاً ناشی از حضور گازهای محلول از قبیل سولفید هیدروژن یا متان
-سنجش بو با استفاده از تست ((عدد آستانه بو))،(TON)
-مقدار رهنمودی مبتنی بر بهداشت برای بو درآب آشامیدنی توصیه نشده است
-ژئوزمین یک ترکیب کربنه آلی است که عمدتاً توسط جلبک های اوسیلاتوریا و آنابنا و اکتینومیست ها تولید می شود و فرمول آنC12H22O می باشد. این ترکیب بوی خاک می دهد.
-دی متیل ایزوبورنئول ترکیب کربنه آلی دیگری است که توسط گونه های مختلف اوسیلاتوریا و اکتینومیست ها تولید شده و سبب ایجاد بوی کپک مانند درآب می شود. فرمول این ترکیب C11H20O
-ژئوزمین و دی متیل ایزوبورنئول دارای غلظت های آستانه بو خیلی پایین هستند(10 و 29 نانو گرم بر لیتر)

کنترل ترکیبات مسبب طعم و بو در آب

-جذب سطحی با استفاده از کربن فعال (بیتومینوس)
-فرایندهای اکسیداسیون (کلر، ازن، برمنگنات پتاسیم و..)، ترکیب پراکسون که مخلوط ازون و پراکسیدهید روژن است نیز با موفقیت در کنترل طعم و بو مورد استفاده قرار گرفته است.
-تجزیه بیولوژیکی(باسیلوس سرئوس قادر به تجزیه ژئوزمین در آب)

Organoleptic Parameters

-پارامترهایی چون رنگ، مواد معلق و طعم و بو که بسادگی توسط مصرف کننده تشخیص داده می شوند ومعمولاً دارای تأثیر بهداشتی حداقل هستند را بنام ارگانولپتیک پارامتر می نامند.

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

– pH:
– یکی از مهمترین خواص فیزیکی و شیمیایی آب
– بیشتر روشهای تصفیه آب به آن بستگی دارد.
– pH آب آلوده نشده اساساً رابطه بین دی اکسید کربن آزاد و مقدار بیکربنات و کربنات را نشان می دهد.
– آبهای طبیعی معمولاً دارای pH بین 9-4 می باشند و اکثر آنها به علت انحلال کربنات و بیکربنات های پوسته زمین کمی قلیایی هستند.
– آبهای اسیدی pHپایین داشته و دارای خاصیت خورندگی زیاد و طعم اسیدی یا نمکی می باشند.
– آبهای سخت که از زمین های آهکی میگذرند pH بالایی دارند.
– در صورتیکه آب ورودی به شبکه توزیع pH پائینی داشته باشد، خورندگی آب محتمل بوده و می تواند به لوله های بتنی آسیب رسانیده و باعث انحلال فلزات سنگین مانند مس و سرب گردد.
– آبهای اسیدی pHپایین داشته و دارای خاصیت خورندگی زیاد و طعم اسیدی یا نمکی می باشند.
– آبهای سخت که از زمین های آهکی میگذرند pH بالایی دارند.
– در صورتیکه آب ورودی به شبکه توزیع pH پائینی داشته باشد، خورندگی آب محتمل بوده و می تواند به لوله های بتنی آسیب رسانیده و باعث انحلال فلزات سنگین مانند مس و سرب گردد.
– آب آشامیدنی بر طبق استانداردهای بین المللی بین 5/8-5/6 توصیه شده است.
– پارامتر pHنقش مهمی را در فرآیندهای تصفیه آب و فاضلاب نظیر انعقاد،گندزدایی، سختی گیری،کنترل خورندگی، خنثی سازی فاضلابهای صنعتی، حذف آهن و منگنز و تصفیه بیولوژیکی ایفا می کند.

اندازه گیری pH

-روش محاسبه ای
-استفاده از معرف های رنگی
-روش الکترودی

هدایت الکتریکی

-توانایی آب در هدایت جریان الکتریکی
-بصورت میکروموهس برسانتی متردر 25 درجه سانتی گراد بیان می گردد.
-از آنجائیکه هدایت الکتریکی در ارتباط با تعداد و انواع یونهای شیمیایی در یک محلول می باشد، می تواند جهت تخمین غلظت جامدات محلول آب بویژه نمک های معدنی مورد استفاده قرار گیرد.
-معمولاً میزان جامدات محلول (بر حسب میلی گرم بر لیتر) در حدود 65 درصد هدایت الکتریکی است.

-با افزایش حرارت وکاهش ویسکوزیته آب قابلیت هدایت الکتریکی الکترولیت افزایش می یابد.
-بررسیها نشان می دهد بر اساس افزایش هر یک درجه سانتی گراد ، ECدر حدود 2% افزایش می یابد.
-در هنگام گزارش نتایج آزمون EC، ذکر درجه حرارت الزامی است.
-سنجش هدایت الکتریکی با استفاده از هدایت سنج صورت می گیرد.

کاربرد نتایج آنالیز هدایت الکتریکی

-بررسی کیفیت آب مقطر (EC آب مقطر تازه حدود 2-2/0 میکروموهس بر سانتی متر)
-پی بردن به کیفیت شیمیایی آب ازنقطه نظر میزان آنیون ها و کاتیون ها
-پی بردن به میزان TDS آب
-ارزیابی سریع نوسانات در غلظت مواد معدنی محلول آب خام یا فاضلاب
-استفاده از نتایج EC برای طبقه بندی آبهای کشاورزی
-EC آب آشامیدنی بین 500-50 واحد است.

خطرهای شیمیایی

-امروزه به علت گسترش واحدهای صنعتی وتجاری و استفاده از سموم دفع آفات و کودهای کشاورزی بر میزان آلودگی شیمیایی آبها افزوده شده است.
-موادی همچون ارسنیک- سرب- کرم- سلنیوم-کادمیوم- جیوه- سیانور- مواد رادیو اکتیو- منگنز- روی-فلوئور- مواد پاک کننده- مواد فنلی و غیره می تواند در آب بصورت محلول و یا معلق اضافه شود و ایجاد آلودگی شیمیایی آب گردد.

سختی

الف) با توجه به یونهای فلزی (کاتیونهای مولد سختی)
ب) با توجه به آنیونهای همراه با یونهای فلزی
– سختی موقت(کربناته) ناشی از حضور کاتیونهای کلسیم و منیزیم به همراه آنیونهای کربنات و بیکربنات است.
– سختی دائم یا غیر کربناته ناشی از حضور کاتیونهای کلسیم و منیزیم به همراه آنیونهای سولفات ،کلرور و نیترات است.

با توجه به یونهای فلزی (کاتیونهای مولد سختی)

– سختی به دو بخش سختی کلسیم و سختی منیزیم تقسیم می شود.
سختی کل= سختی کلسیم + سختی منیزیم

طبقه بندی کیفیت آب از لحاظ سختی

– سبک(نرم) 75 -0
– سختی متوسط 150-75
– سخت 300-150
– خیلی سخت 300<
– سختی را بصورت میلی گرم بر لیتر برحسب کربنات کلسیم بیان می کنند.
– اندازه گیری سختی بوسیله روشهای اسپکترومتری یا تیتراسیون شیمیایی برای تعیین یونهای کلسیم و منیزیم در یک نمونه اندازه گیری می شود.

اهمیت سختی

– تعیین قابلیت آب برای مصارف خوراکی و صنعتی
– رسوب گذاری در دیگ های بخار و تجهیزات حرارتی که سبب اتلاف انرژی می شود.
– رسوب گذاری در لوله های سیستم آبرسانی که سبب کاهش دبی عبوری و از طرفی افزایش هزینه های پمپاژ می شود.
– بالا رفتن خطر انفجار دیگ های بخار به علت اختلاف ضریب انبساط جداره دیگ در نتیجه رسوبات شکل گرفته.

نیتروژن

-ازت به اشکال آلی، آمونیاکی، نیتریت، نیترات و ازت گازی در آب وجود دارد.
-ازت معدنی عمدتاً آمونیاکی و نیتراتی توسط گیاهان سبز استفاده می شود.
-ازت در آب سبب رشد بیش از حد جلبک ها و به دنبال آن تولید آب سبز می گردد.
-آمونیاک بعنوان یک آلاینده جدی آب مطرح می باشد، چراکه بر روی ماهیان اثر سمی دارد.
-مسمومیت نیتراتی در بچه حیوانات و انسانها می تواند سبب مشکلات جدی و حتی مرگ شود (سندرم کودکان آبی).
-مقدار رهنمودی ارائه شده برای نیترات 50 میلی گرم بر لیتر و برای نیتریت 3 میلی گرم بر لیتر می باشد.
-بدلیل امکان وجود توأم نیتریت و نیترات درآب آشامیدنی، مجموع نسبت های غلظت هر یک به مقادیر رهنمودی مربوطه نباید از یک تجاوز کند.
-جوشاندن آبهای حاوی نیترات باعث افزایش غلظت نیتریت در آب می شود.

آهن و منگنز

-در مقادیر بسیار کم در آب، موجب ایجاد طعم و همچنین ایجاد لکه بر روی وسایلی که در آب شسته می شوند.

سولفات ها ، کلریدها ،فلوریدها

-وجود مقادیر زیاد سولفات سدیم و منیزیم د رآب، بعنوان مسهل عمل می کند.
-کلریدها در غلظت بالای 400 میلی گرم در لیتر تمایل به ایجاد طعم شور در آب دارند.
-فلوریدها نیز در غلظت های بالای 5/1 میلی گرم در لیتر اغلب نامطلوب و در غلظت بالای 3 میلی گرم در لیتر می تواند باعث خالدار شدن دندان ها شود.

سموم دفع آفات

-شامل حشره کش ها، قارچ کش ها، علف کش ها و مواد ضدجلبکی
-از طریق بکارگیری مستقیم آنها برای کنترل گیاهان و حشرات
-بعلت عبور از زمین های کشاورزی و فاضلاب های صنعتی

تری هالومتان‌ها

-ناشی از ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک کلروفرم، برومودی کلرومتان، دی بروموکلرومتان و بروموفرم
-روش کاهش در آب آشامیدنی
-کاهش غلظت مواد آلی موجود در آب قبل از گندزدایی با کلر
-محدود کردن کاربرد کلر در فرایند تصفیه آب
-استفاده از گندزداهای دیگر مثل ازن، پرمنگنات پتاسیم، اشعه ماوراء بنفش و…

ارسنیک

-عنصر سمی که قادر است از عمل آنزیم ها جلوگیری نماید.
-املاح آن از معده جذب شده و از راه پوست وشش ها نیز قابلیت جذب شدن دارد.
-بی اشتهایی،کم شدن وزن، اسهال، ناراحتی عصبی و ایجاد زخم بر روی دست و پاها که می تواند منجر به سرطان گردد.
منابع آلاینده :
-مصرف سموم ضد آفات نباتی مثل حشره کش های حاوی ارسنیک، فاضلاب صنایع دباغی، سرامیک سازی و معادن

سرب

-عنصر سمی قابل تجمع در بدن
-سیستم اعصاب مرکزی،گوارش و کلیه ها را درگیر می سازد.
-کم اشتهایی، خستگی، تشنج، فلج مغزی و…
منابع آلاینده :
– فاضلاب کارخانجات باطری سازی ، مهمات سازی و…

کادمیوم

-فلز سنگین که می تواند جایگزین روی شود.
-ایجاد اختلال در کار آنزیم
-افزایش فشارخون، تخریب کلیه، تخریب گلبول قرمز، ایجاد درد های استخوانی طاقت فرسا و…
منابع آلاینده :
– زائدات صنعتی، فضولات معادن، فاضلاب آبکاری و…

جیوه

-ترکیبات آلی جیوه بخصوص متیل مرکوری که در آب محلول است بسیار سمی تر از ترکیبات معدنی آن
-افسردگی، عصبانیت،کوری، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی، تشنج و…..
منابع آلاینده :
– معادن جیوه،کارخانجات کاغذسازی، پلاستیک سازی، دفع آفات نباتی و…

نکته:

-مزه شوری آب ناشی از غلظت یون کلر موجود در آب است.
-تلخی آب به واسطه وجود نمکهای منیزیم است.
-گس بودن آب مربوط به آهن و آلومینیم موجود در آب است.
-بو و گندیدگی آب مربوط به املاح آلی موجود در آب است.
-آبهای دارای مزه صابون دارایPH بالاتر از 9 میباشد.
-آبهای دارای مزه ترش دارای PH کمتر از 3 میباشد.

شاخص های میکروبی آلودگی مدفوعی آب

-آب آلوده شده به مدفوع، مسئول بیماریهای روده ای زیادی می باشد. با وجود این که بیشتر عوامل بیماریزای منتقله توسط آب قابل تشخیص هستند، روش های موجود اغلب مشکل، پر هزینه و وقت گیر است. به علاوه عوامل بیماریزا تنها از طریق افراد آلوده و حیوانات وارد آب نمی شوند و امکان آزمایش آب برای هر پاتوژن احتمالی که ممکن است در آن حضور داشته باشد، غیر ممکن است. بهمین خاطر باید شاخصی را جهت تشخیص آلودگی مدفوعی آب تعیین کرد.

معیارهای یک ارگانیسم شاخص ایده آل

-این ارگانیسم بایستی عضوی از میکروفلورای روده ای حیوانات خونگرم باشد.
-این ارگانیسم بایستی در زمان حضور پاتوژن ها حضور داشته و در غیاب آنها نیز غایب باشد (در نمونه های غیرآلوده).
-این ارگانیسم بایستی در شمار بیشتری نسبت به پاتوژن ها حضور داشته باشد.
-این ارگانیسم بایستی حداقل مقاومتی معادل پاتوژن ها نسبت به شرایط محیطی و گندزدایی در تصفیه خانه های آب و فاضلاب داشته باشد.
-این میکروارگانیسم نبایستی در محیط تکثیر پیدا کند.
-شناسایی این میکروارگانیسم بایستی آسان، سریع و کم هزینه باشد.
-ارگانیسم شاخص بایستی غیر بیماریزا باشد.

میکروارگانیسم های شاخص

-کلیفرم های مدفوعی
-استرپتوکوکوس مدفوعی
-کلستریدیوم پرفرژنز
-بیفیدوباکتر
-باکتروئیدها
-باکتریوفاژها
-شمارش بشقابی هتروتروفیک

سنجش کلر آزاد باقیمانده و کنترل میکروبی آب آشامیدنی

-نمونه برداری و کنترل میکروبی وکلر آزاد باقیمانده مطابق آخرین استانداردهای کشوری 1053 ، 1011 و 4208 صورت می گیرد.

شاخص مطلوبیت کلرسنجی

-منظور تعداد موارد کلرسنجی است که میزان کلر آزاد باقیمانده در آن بر اساس استاندارد ملی 1053 در محدوده مجاز قرار دارد .
-مقدار توصیه شده کلر آزاد باقیمانده پس از مدت نیم ساعت تماس در شرایط عادی حداقل 8/0-5/0 در هر نقطه از شبکه و حداقل 2/0 در محل مصرف آب، بر حسب میلی گرم بر لیتر است.
-حداقل مجاز کلر باقیمانده در آب آشامیدنی در شرایط اضطراری، هم گیری بیماریهای روده ای و بلایای طبیعی، باید در محدوده 1-5/0 میلی گرم بر لیتر باشد.

میزان کلر باقیمانده در سیستم های مختلف آبرسانی