نگهداري و تعميرات سیستم اسمز معکوسRO لیان تدبیر
نگهداري و تعمير سيستم اسمز معکوس RO
ابزار دقيق و نشانگرهای سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
راهبري سيستم اسمز معكوسRO آسان است. پمپ فشار قوي، فشار مورد نياز براي رانش آب خالص، جهت نفوذ از ميان غشاي نيمه تراوا را مهيا مي‌كند. وقتي كه پارامترهاي صحيح و تأثيرات وابسته به آنها مورد نظر قرار گيرند، بهر‌ه‌برداري، آسان خواهد بود.
سيستم اسمز معكوسRO ، بدون تأثير بر سيستم ابزار دقيق نمي‌تواند دچار گرفتگي، رسوب يا اضمحلال غشا شود. نشان دادن صحيح پارامترهاي سيستم، اپراتور را در مورد روند رسوب و گرفتگي سيستم مطلع و علايم اضمحلال غشا را آشكار مي‌كند.
نگراني، زماني افزايش مي‌يابد كه تأثير اضمحلال غشا توسط گرفتگي آن پوشيده مي‌شود. به هرحال، مطلوب نيست كه دو مشكل، همزمان پديد آيند و كاملاً تأثيرات يكديگر را خنثي كنند. در بدترين حالت، حادبودن يك مشكل اگر توسط تأثيرات مشكل همزمان، پوشيده شود ممكن است با اهميت كمتري ظاهر شود. به عنوان مثال، هنگام تشكيل رسوب كربنات كلسيم بر روي غشاي سلولز استات، هم هيدروليز غشا اتفاق مي‌افتد كه نتيجه آن، افزايش دبي نرمال آب محصول است و هم براثر رسوب گرفتگي غشا، دبي نرمال آب محصول كاهش پيدا مي‌كند. (براثر تشكيل رسوب بر سطح غشا.)
اگر بروز و آشكار شدن اضمحلال غشا اهميت داشته باشد، شستشوي شيميايي بايد تمام ميزان مشكل اضمحلال را آشكار نمايد. غالباً آناليز آب دور ريز، هنگام گرفتگي غشا تغيير مي‌كند. بعد از شستشو، ميزان دو ريز، ممكن است كاهش يابد و به دليل چسبيدن محلول شيميايي به غشا، اغلب، اثر نامطلوبي بر روي آن مي‌گذارد كه موجب كاهش آب دورريز مي‌شود.
ثبت روزانه پارامترهاي كليدي سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
براي نشان دادن تغييرات كارآيي كه ممكن است نشان دهنده‌ي مشكلاتي نظير گرفتگي، رسوب يا اضمحلال غشا باشد بايد از وسايل ابزار دقيق سالم استفاده شود و كارآيي آن به طور صحيح، اندازه‌گيري و محاسبه شود.
جدول- نمونه‌اي از يك برگه يادداشت براي مقادير مختلف RO
ايام هفته شنبه يكشنبه دوشنبه سه‌شنبه چهارشنبه پنج‌شنبه جمعه
فشار ورودي/ خروجي فيلتر شني
افت فشار
كلر آزاد خروجي
فشار ورودي خروجي كربن
افت فشار
گالن آب تصفيه شده از زمان احيا
سختي خروجي
فشار ورودي/ خروجي فيلتر
افت فشار
SDI
دماي آب
غلظت كلر آزاد
داده‌هايي كه بايد هر ساعت نوشته شود
PH آب خوراك
فشار آب خوراك
فشار آب دورريز
افت فشار
دبي آب محصول
دبي آب دورريز
افت فشار
دبي آب محصول
دبي برگشتي به آب خوراك
TDS آب خوراك
TDS آب محصول
درصد دفع نمك
تجهيزات پيش تصفيه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
فشار ورودي و خروجي فيلترهای سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
براي اندازه‌گيري فشار آب ورودي و خروجي از فيلترهاي شني، فيلترهاي ذغالي و فيلتر با بستر مختلط از نشانگرهاي فشار و اختلاف فشار استفاده مي‌شود.
افت فشار فيلترها سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
افت فشار فيلتر با بستر يكنواخت ، يا اختلاف فشار آب ورودي و خروجي ، نشان دهنده ميزان
گرفتگي فيلتر است واز آن براي مشخص كردن زمان شستشوي معكوس استفاده مي‌شود .
كلر خروجي پیش تصفیه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
كلر خروجي عبارت است از غلظت كلر آزاد يا كلر كلي در آب خروجي از فيلتر كربن فعال شده يا آب خوراك اسمز معکوس RO . (مجموع غلظت كلر آزاد و كلر تركيبي، كلر كل ناميده مي‌شود. كلر تركيبي شامل كلرآمين و نظير آن مي‌باشد). در مورد غشاهاي سلولز استات، بايد كلر آزاد يا كلر كل (شامل كلرآمين) به مقدار كافي وجود داشته باشد تا از فعاليت بيولوژيكي ممانعت به عمل آيد. در مورد غشاي پلي اميد، آب خوراك نبايد داراي كلر آزاد يا كلرآمين باشد. با اندازه‌گيري كلر آزاد مي‌توان تشخيص داد كه آيا يك فيلتر ذغالي كارآيي خوبي دارد يا نه و اينكه آيا عامل احيا كننده به ميزان كافي به آب خوراك RO تزريق مي‌شود يا خير.
احياي سختی گیر رزینی پیش تصفیه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
اندازه‌گيري حجم آب تصفيه شده توسط نرم كننده بعد از آخرين احيا به تعيين زمان احياي ادواري (فاصله‌ي زماني بين دو احيا) كمك خواهد كرد و مشخص مي‌كند كه رزين تا چه اندازه ظرفيت جدا كردن يونهاي سخت از آب را دارا مي‌باشد.
سختي آب خروجي از سختی گیر رزینی پیش تصفیه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
براي اطمينان از عدم ته‌نشيني رسوب كربنات كلسيم برروي غشاي RO ضروري است كه غلظت يونهاي سخت در آب خروجي از سختي‌گير در پايينترين حد ممكن نگه داشته شود. اگر سختي آب خروجي از نرم كننده بيش از حد باشد بايد احياي نرم كننده زودتر از حد موعد انجام گيرد و يا اينكه غلظت آب نمك مورد استفاده جهت احياي آن افزايش يابد.
فشار ورودي /خروجي فيلتر پیش تصفیه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
اين دو پارامتر، فشار آب خوراك را هنگام ورود به فيلتر و بعد از آن نشان مي‌دهد. همچنين فشار خروجي از فيلتر، مشخص مي‌كند كه آيا فشار آب ورودي به پمپ فشار قوي براي جلوگيري از حفره‌اي شدن در حد لازم است يا خير.
افت فشار فيلتر پیش تصفیه سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
پارامتر اختلاف بين فشار ورودي و خروجي يك فيلتر، نشان دهنده‌ي ميزان گرفتگي آن است.
شاخص حجمي لجن در وردی سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
اندازه‌گيري اين شاخص، روشي براي اندازه‌گيري غلظت جامدات معلق در آب خوراك RO است. بهتر است بعد از هر فيلتر، يك دستگاه اندازه‌گيري SDI نصب شود تا كارآيي هر فيلتر به طور جداگانه مشخص شود. دستگاه اندازه‌گيري كدريت آب، جايگزين نسبتاً مناسبي براي SDI است.
دماي آب در وردی سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
اندازه‌گيري دماي آب محصول و آب دور ريز RO بايد از دقت خوبي برخوردار باشد. (به طوري كه تأثير هر گونه افزايش دما كه توسط پمپ فشار قوي ايجاد مي‌شود را نشان دهد.)
pH آب در وردی سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
pH آب خوراك به اسمز معکوس RO براي سيستم‌هايي كه با تنظيم آن به عنوان راهي براي جلوگيري از تشكيل رسوب كربنات كلسيم استفاده مي‌كنند از حساسيت خاصي برخوردار است. بايد توجه كرد كه PH آب خوراك با pH آب دورريز و آب محصول يكسان نيست.
سيستم اسمز معكوس REVERSE OSMOSIS (RO) لیان تدبیر
ثبت ساعت كاركرد سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
ثبت ساعت كاركرد اسمز معکوس RO زماني كه به طور فعال در سرويس بوده است، اكثر مواقع براي تعيين كاركرد آن يا زمان از سرويس خارج بودن آن سودمند است. همچنين، اندازه‌گيري ساعت كاركرد سيستم مي‌تواند در تعيين مقدار مصرف آب توسط سيستم، مورد استفاده قرار گيرد.
فشار غشاي سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
فشار در محل ورودي آب به محفظه‌ي المنت، فشار اوليه و يا فشار آب خوراك ناميده مي‌شود. اگر فشار پمپ فشار قوي، توسط يك شير فشار شكن شكسته شود، اين فشار در قسمت خروجي شير بايد اندازه‌گيري شود. (فشار سنج نبايد مستقيماً بعد از شير فشارشكن نصف شود، زيرا امكان دارد كه سرعت زياد آب، موجب مكش در فشار سنج شود كه در نتيجه آن، فشار پايين دست را كمتر از مقدار واقعي نشان خواهد داد.
فشار آب دورريز سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
فشار در خروجي از محفظه‌هاي المنت انتهايي، فشار نهايي يا فشار دورريز خوانده مي‌شود. اين پارامتر، فشار قبل از شير فشارشكن آب دورريز مي‌باشد.
افت فشار سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
اختلاف فشار آب در ورودي و خروجي سيستم اسمز معکوس RO (يا اختلاف فشار آب خوراك ورودي و آّ دورريز) نشان دهنده مقاومت در مقابل جريان در حين عبور آب خوراك از المنتهاي غشا است. اين پارامتر همچنين افت فشار يا «P Δ» ناميده مي‌شود.
دبي آب محصول سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
به دبي آبي كه از غشاهاي سيستم اسمز معکوس RO عبور مي‌كند اطلاق مي‌شود و در سيستم‌هاي تصفيه آب، اغلب از آن به عنوان آب توليدي نام‌برده مي‌شود.
دبي آب تغليظ شده سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
به دبي آب تغليظ شده RO كه در كاربردهاي خالص سازي، آب دورريز هم ناميده مي‌شود، گفته مي‌شود.
بازدهي آب محصول سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
نسبت دبي آب محصول به دبي آب خوراك، بازدهي سيستم ناميده مي‌شود. تغيير اين پارامتر، موجب تغييرات زياد غلظت املاح در حين عبور آب خوراك از سيستم اسمز معکوس RO مي‌شود و بنابراين، مقدار آن بستگي به پتانسيل تشكيل رسوب برروي المنتهاي غشا دارد.
جريان برگشتي سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
دبي آبي دورريز برگشتي به ابتداي سيستم اسمز معکوس RO مي‌باشد.
دبي نرمال شده آب محصول سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
دبي آب محصول نرمال شده پس از تغييرات و فشار است.
TDS آب خوراك وردی سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
غلظت جامدات محلول در آب خوراك سيستم است. در سيستم‌هاي توليد آب خالص، كل جامدات محلول (TDS) يا از طريق اندازه‌گيري مستقيم مواد جامد محلول و يا از طريق اندازه‌گيري هدايت الكتريكي مشخص مي‌شوند.
درصد دفع نمك سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
درصد نمكهاي محلول كه توسط غشاي اسمز معکوس RO دور ريز مي‌شود، درصد دفع نمك ناميده مي‌شود.
ثبت هفتگي/ ماهيانه پارامترهاي كليدي سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
براي كسب اطلاعات بيشتر درباره‌ي كارآيي يك سيستم اسمز معکوس RO ، پيشنهاد مي‌شود كه پارامترهاي زير ثبت شوند.
غلظت آب تغليظ شده سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
TDS ، يا هدايت الكتريكي آب تغليظ شده (دورريز) و آب خوراك مي‌توانند جهت محاسبه غلظت ميانگين در سطح غشا مورد ا ستفاده قرار گيرند كه از آنها در محاسبه ميانگين دفع نمك توسط غشا مي‌توان استفاده كرد. همچنين، غلظت آب تغليظ شده در محاسبه موازنه‌ي جرمي به منظور بررسي صحت ميزان دبي آب و غلظت آنها بكار مي‌رود. موازنه‌ي جرمي به اين حقيقت اشاره مي‌كند كه در سيستم‌هاي پايا و پيوسته، همان مقدار ماده كه وارد سيستم مي‌شود، به همان اندازه از سيستم خارج مي‌شود.
TDS آب دور ريز × دبي آب دور ريز + TDS آب محصول × دبي آب محصول= TDS آب خوراك × دبي آب خوراك
به طوري كه دبي آب خوراك برابر با مجموع دبي آب محصول و آب دور ريز است.
غلظت آب محصول يك محفظه به طور مستقل (Individual) سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
TDS و يا هدايت الكتريكي آب محصول از هر محفظه مستقل و مجزا در تعيين كارآيي آن محفظه بسيار مؤثر است. اين مورد در فصل 6 «رفع اشكالات RO» توضيح داده خواهد شد. شكل‌هاي 2-5 و 3-5 نشان مي‌دهند كه كدام غلظت مربوط به كدام محفظه مي‌شود.
دبي آب محصول يك محفظه المنت به طور مستقل سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
به دبي آب محصول از هر محفظه به طور جداگانه گفته مي‌شود. همانند غلظت آب محصول محفظه مستقل، اين پارامتر هم براي تعيين كارآيي محفظه مفيد خواهد بود.
فشار آب بين مراحل سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
فشار بين مراحل اسمز معکوس RO در تعيين اختلاف فشار هيدروليكي براي هر مرحله به عنوان مقياسي براي افزايش اختلاف فشار در تمام سيستم اسمز معکوس RO مفيد به نظر مي‌رسد.
روزانه بايد چهار مرتبه فشار بين مراحل اندازه‌گيري شود. به هرحال، اگر يك تست كلي از تمام مقادير در زمان راه‌اندازي گرفته شود و نتايج آن ثبت شود، مبناي خوبي براي ساير قياس‌ها در آينده خواهد بود. از اين به بعد، نتايج بايد بر مبناي مشخصي اندازه‌گيري و ثبت شود. اگر يكي از نتايج، نامعقول باشد، بايد مجدداً تمام مقادير اندازه‌گيري و ثبت شوند تا اطلاعات كافي جهت كمك به حل مشكل در دسترس قرار گيرد.
كاليبراسيون سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
كاليبراسيون ( واسنجي) وسايل ابزار دقيق سيستم اسمز معکوس RO در زمان‌هاي مشخص، امري ضروري است تا اطمينان كافي از دقت و صحت نتايج حاصل شود. كاليبراسيون وسايل ابزار دقيق، مستلزم اتلاف زمان زيادي است.
pH متر سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
pH متر براي اندازه‌گيري جريان تدريجي مناسب نيست. دليل اين امر، كاهش محلول كلريد پتاسيم سنسور مرجع است.
پيشنهاد مي‌شود كه هر هفته pH آب با استفاده از وسايل آزمايشگاهي نيز اندازه‌گيري شود. براساس يك برنامه زمان‌بندي شده‌ي ماهيانه، سنسور pH متر بايد طبق نظريه‌ي سازنده آن توسط بافر، كاليبره شود. روش كار به اين ترتيب است كه سنسور در با فرهايي كه داراي pH مشخص هستند قرار داده مي‌شود و pH متر نسبت به اين اعداد كاليبره مي‌شود. به خاطر حصول اطمينان از صحت كاركرد pH متر، سنسور آن بايد تعويض شود و يا اينكه محلول كلريد پتاسيم جبراني تهيه گردد.
دبي سنج Flow meter سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
بهترين راه براي كاليبره كردن دبي‌سنج، اين است كه جرياني كه از آن عبور مي‌كند در داخل يك مخزن مدرج بزرگ ريخته شود و زمان پر شدن آن با يك كُرنومتر اندازه‌گيري شود. اين كار براي دبي‌هاي زياد، عملي نيست. بعضي اوقات با نصب دبي‌سنج ديگري در مسير، يا جايگزيني دبي سنج با وسيله‌ي ديگري به منظور تعيين ميزان دبي، مي‌توان از كارايي صحيح آن اطمينان پيدا كرد. دستگاههايي در دسترس هستند كه با توليد جريان مستقيم برق، قادر به كاليبره دبي سنج از نوع چرخ پره‌دار متحرك هستند.
هدايت سنجConductivity meter سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
سنسورهاي اندازه‌گيري هدايت الكتريكي بايد به طور ماهيانه شستشو و تميزكاري شوند. اگر يك هدايت سنج با محلول استاندارد آزمايش شود و مشخص گردد كه از دقت زيادي برخوردار نيست، تا زماني كه ميزان خطا زياد نباشد، كاليبره آن حساسيت ندارد.
يكي از مواردي كه در نشان دادن كارآيي RO از حساسيت زيادي برخوردار است، اين است كه ميزان هدايت الكتريكي بيش از ميزان تعيين شده باشد.
فشار سنج Pressure Transmitter and Pressure Gauge سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
با استفاده از يك وسيله فشاري مخصوص كه به همين منظور طراحي شده است، فشارسنج‌ها قابل كاليبره و آزمايش كردن هستند. نظريه‌ي ديگر، سفارش وسيله كاليبره شده مخصوصي است كه بتواند صحت كارآيي تمام فشار سنج‌ها را در سيستم، مشخص كند. اين وسيله در تمام نقاط بين مراحل سيستم قابل نصب است. (شكل 4-5) در اين حالت، يك فشار سنج كاليبره شده ديگر را مي‌توان به راحتي در محل مورد نظر قرار داد و فشار را در نقاط حساس اندازه گرفت. اين عمل موجب مي‌شود كه اختلاف در فشار اندازه‌گيري شده توسط دو وسيله‌ي دقيق مشخص شود.
نرمال‌سازي مقادير سيستم اسمز معکوس RO لیان تدبیر
راههايي براي نرمال نمودن پارامترهاي عملياتي وجود دارد به طوري كه در صورت عدم نرمال بودن اين مقادير، تغيير در كارايي سيستم، واضح و مبرهن است. اين عوامل كه موجب تغييرات كارآيي سيستم مي‌شود عبارتند از:
شكل – سیستم اسمز معکوس RO و اتصالات مربوطه
ي گرفتگي و يا رسوب غشا – وجود لجن گرفتگي و يا رسوب كه به طور مستقيم بر روي غشا به وجود مي‌آيد.
• مسدود شدن هيدروليكي – وجود عواملي نظير لجن گرفتگي يا رسوب در شيارهاي باز لايه‌هاي غشاي حلزوني و يا ليفها (رشته‌ها) در المنتهاي هالوفايبر.
• اضمحلال غشا- كاهش توانايي غشا در دفع نمك به خاطر تغييرات شيميايي در ساختمان غشا.
• ايراد مكانيكي – عبور مستقيم نمك به داخل آب محصول از قسمت پارگي غشا يا براثر شكستگي واشر و بازشدن چسب.
بروز اين اتفاقات در پارامترهاي ابزار دقيق سيستم اسمز معکوس RO تأثير خواهد داشت. به خاطر اينكه بسياري از پارامترهاي مؤثر در راندمان سيستم با يكديگر ارتباط دارند، مشخص كردن مقدار كل تغييرات در راندمان يك سيستم اسمز معکوس RO ، مشكل است.
به عنوان مثال، اگر يك غشا دچار گرفتگي شود، دبي آب محصول كاهش خواهد يافت. (مگر اينكه اپراتور با افزايش فشار آب خوراك غشا، كاهش آب محصول را جبران كند.) از آنجايي كه دبي كمتري از پمپ فشار قوي گريز از مركز و شير فشار شكن مربوط (در صورت وجود شير فشار شكن)، عبور مي‌كند پمپ، خارج از نقطه كاري در نمودارش كار مي‌كند و بنابراين، فشار آب افزايش مي‌يابد. اين افزايش فشار موجب افزايش دبي آب محصول خواهد شد، اگر چه دبي آن به اندازه قبل از گرفتگي نيست.
اگر در پايين دست پمپ فشار قوي از يك شير فشار شكن استفاده شود، با كاهش دبي آب محصول، افت فشار كمتر خواهد بود. نتيجه اينكه با كاهش دبي آب محصول، فشار آب خوراك غشا افزايش مي‌يابد. از آنجايي كه با افزايش فشار آب خوراك، دبي آب محصول بيشتر خواهد شد، زمينه براي گرفتگي كامل غشا فراهم مي‌شود.
چنانچه پارامترها در حد نرمال و طبيعي خود باشند، اين مسئله موجب مي‌شود كه پارامترهاي مختلف وابسته به يكديگر تغيير زيادي نكنند و مقادير آنها ثابت بماند. به طوري كه تغيير در ساير متغيرها فقط موجب تغيير در پارامترهاي اوليه مي‌شود. با تغيير در فشار، غلظت نمك و دماي آب، دبي آب محصول اسمز معکوس RO قابل تعديل و اصلاح است، به طوري كه فقط حالت غشاي اسمز معکوس RO و تأثير موادي كه به سطح غشا چسبيده‌اند (نظير رسوب غيرآلي يا گرفتگي‌هاي آلي) را نشان مي‌دهد.
پارامترهاي كليدي مربوط به كارآيي اسمز معکوس RO توسط سه متغير كه از داده‌هاي عملياتي محاسبه مي‌شوند، به طور كامل قابل تشخيص مي‌باشند. بنابراين، تأثير چهار پارامتر كليدي مهم شامل گرفتگي غشا و يا رسوب بر سطح آن، مسدودشدن هيدروليكي، اضمحلال غشا و اشكالات مكانيكي به طور مستقيم نشان داده مي‌شوند. اين سه متغير عبارتند از:
• دفع نمك
• اختلاف فشار در حد طبيعي
• دبي آب محصول در حد طبيعي